Właśnie zostało skierowane do publikacji Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego wykazu czynności zawodowych osób wykonujących niektóre zawody medyczne. Rozporządzenie wejdzie w życie po upływie 30 dni od jego ogłoszenia, co powinno nastąpić w ciągu kilku najbliższych dni.
Rozporządzenie to określa czynności wykonywane przez opiekuna medycznego oraz pozostałe zawody uregulowane poprzez Ustawę o niektórych zawodach medycznych. Poniżej prezentujemy treść załącznika nr 5 do rozporządzenia, które dotyczy opiekuna medycznego.
Rozporządzenie zostało podzielone na dwie części – część A dotyczy opiekunów medycznych, którzy ukończyli roczne kształcenie, część B dotyczy tych, którzy ukończyli 1,5 roczną szkołę policealną lub kształcenie roczne i kurs kwalifikacyjny.
SZCZEGÓŁOWY WYKAZ CZYNNOŚCI ZAWODOWYCH OPIEKUNA MEDYCZNEGO
Część A. Szczegółowy wykaz czynności zawodowych opiekuna medycznego posiadającego kwalifikacje, o których mowa w lp. 6 pkt 2–5 załącznika do ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych (Dz. U. poz. 1972 oraz z 2024 r. 1897).
1. Identyfikowanie problemów funkcjonalnych oraz potrzeb biologicznych i psychospołecznych pacjenta w różnym stopniu zaawansowania choroby i w różnym wieku:
1) wykorzystywanie wyników badań i pomiarów do identyfikowania problemów funkcjonalnych oraz potrzeb biologicznych i psychospołecznych pacjenta w różnym stopniu zaawansowania choroby i w różnym wieku;
2) prowadzenie rozmów z pacjentem;
3) przeprowadzanie wywiadu z rodziną lub opiekunem pacjenta;
4) współpraca z pielęgniarkami, położnymi i lekarzami oraz innym personelem zatrudnionym w podmiotach leczniczych lub jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej podczas rozpoznawania problemów funkcjonalnych oraz biologicznych i psychospołecznych potrzeb pacjenta;
5) współpraca z rodziną lub opiekunem pacjenta podczas identyfikowania problemów funkcjonalnych oraz potrzeb biologicznych i psychospołecznych pacjenta;
6) wykonywanie pomiarów antropometrycznych, pomiarów tętna, ciśnienia tętniczego krwi, oddechu, saturacji krwi, temperatury ciała za pomocą aparatury i sprzętu medycznego i obliczanie wskaźnika Masy Ciała – Body Mass Index (BMI) oraz przekazywanie informacji o wynikach pomiarów lekarzowi, pielęgniarce lub położnej.
2. Świadczenie usług pielęgnacyjnych i opiekuńczych pacjentowi w różnym stopniu zaawansowania choroby i w różnym wieku:
1) zachęcanie pacjenta do samoopieki, wskazywanie na jego zasoby biologiczne i psychiczne oraz znaczenie każdej aktywności w terapii i profilaktyce;
2) planowanie czynności higienicznych i pielęgnacyjnych adekwatnie do rozpoznanych problemów funkcjonalnych oraz potrzeb biologicznych i psychospołecznych pacjenta;
3) modyfikowanie działań w zależności od zmieniających się problemów funkcjonalnych oraz potrzeb biologicznych i psychospołecznych pacjenta;
4) dobieranie sprzętu wspomagającego funkcjonowanie pacjenta i uzgadnianie zmian postępowania z pacjentem;
5) organizowanie i wykonywanie czynności higienicznych oraz wybranych czynności opieki pielęgnacyjnej:
a) dobieranie wyrobów medycznych do wykonywania czynności higienicznych i pielęgnacyjnych odpowiednich do stanu zdrowia i sprawności pacjenta,
b) wykonywanie czynności higienicznych i pielęgnacyjnych pacjentowi,
c) stosowanie profilaktyki przeciwodleżynowej,
d) opracowywanie planu edukacji pacjenta, jego rodziny lub opiekuna w zakresie wykonywania czynności higienicznych i pielęgnacyjnych,
e) przeprowadzanie edukacji i współdziałanie z pacjentem, jego rodziną lub opiekunem w zakresie wykonywania czynności higienicznych i pielęgnacyjnych, prowadzenia zdrowego stylu życia i profilaktyki skutków zaniedbań pielęgnacyjnych;
6) identyfikowanie zaburzenia połykania u pacjenta;
7) dobieranie, zakładanie i wymienianie produktów chłonnych;
8) karmienie pacjenta drogą doustną lub pomaganie podczas karmienia;
9) pomaganie pacjentowi w przyjmowaniu produktów leczniczych zleconych przez lekarza, pielęgniarkę lub położną różnymi drogami (doustnie, przez skórę i na błony śluzowe), a w przypadku osób, które nie są w stanie samodzielnie przyjąć produktu leczniczego, również podawanie go bezpośrednio do ust lub na skórę, bez naruszania powłok skórnych;
10) planowanie i wykonywanie czynności opiekuńczych z uwzględnieniem oceny stanu pacjenta;
11) aktywizowanie i pomaganie pacjentowi w wykonywaniu czynności życia codziennego i utrzymaniu aktywności fizycznej;
12) pomaganie pacjentowi w użytkowaniu zaleconego wyrobu medycznego;
13) udzielanie wsparcia pacjentowi w adaptacji do zmian związanych z przewlekłą chorobą lub starością oraz do pobytu w podmiotach leczniczych lub jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej;
14) udzielanie wsparcia emocjonalnego i informacyjnego pacjentowi w sytuacjach trudnych.
3. Współpraca z pielęgniarkami, położnymi i lekarzami oraz innym personelem zatrudnionym w podmiotach leczniczych lub jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej:
1) obserwowanie i rejestrowanie rodzaju i objętości przyjmowanych posiłków oraz płynów u osób ze stwierdzonymi zaburzeniami odżywiania;
2) karmienie pacjenta drogą dojelitową przez zgłębnik lub gastrostomię, w tym PEG (Percutaneous Endoscopic Gastrostomy) (metodą porcji), lub pomaganie podczas karmienia na zlecenie lekarza, pielęgniarki lub położnej;
3) utrzymywanie higieny i pielęgnowanie skóry wokół niepowikłanej tracheostomii, gastrostomii, ileostomii lub kolostomii;
4) wymienianie cewnika zewnętrznego, worka stomijnego i worka na mocz;
5) prowadzenie dobowej zbiórki moczu i bilansu płynów;
6) prowadzenie trzydniowego dzienniczka mikcji, schematu wydalania i monitorowanie mikcji i defekacji;
7) wykonywanie i dokumentowanie badania glukometrem w celu oznaczenia stężenia glukozy we krwi pacjenta.
Część B. Szczegółowy wykaz czynności zawodowych opiekuna medycznego posiadającego kwalifikacje, o których mowa:
1) w lp. 6 pkt 1 załącznika do ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych, albo
2) w lp. 6 pkt 2–5 załącznika do ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych, który uzupełnił kwalifikacje w zakresie kwalifikacji MED.14 Świadczenie usług medyczno-pielęgnacyjnych i opiekuńczych osobie chorej i niesamodzielnej w ramach kursu, o którym mowa w art. 22 pkt 2 lub art. 100 tej ustawy.
1. Wykonywanie czynności zawodowych, o których mowa w części A.
2. Wykonywanie wybranych czynności medycznych – w podmiotach leczniczych, w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz w środowisku domowym:
1) identyfikowanie problemów medycznych w opiece nad pacjentem i zgłaszanie ich lekarzowi, pielęgniarce lub położnej;
2) wykonywanie płukania jamy ustnej, gardła, oka oraz na zlecenie lekarza, pielęgniarki lub położnej także rany;
3) zmienianie opatrunku na ranie z zachowaniem zasad postępowania higienicznego, aseptycznego i antyseptycznego na zlecenie lekarza, pielęgniarki lub położnej;
4) wykonywanie gimnastyki oddechowej na zlecenie lekarza lub pielęgniarki;
5) wykonywanie nacierania, oklepywania, ćwiczeń czynnych i biernych;
6) pomaganie pacjentowi w korzystaniu z tlenu z koncentratora tlenu oraz w wykonywaniu inhalacji;
7) przygotowanie i podawanie produktów leczniczych pacjentowi na zlecenie lekarza, pielęgniarki lub położnej:
a) podawanie leków przez układ pokarmowy (doustnie, podjęzykowo, okołopoliczkowo, doodbytniczo) lub na skórę na zlecenie lekarza, pielęgniarki lub położnej,
b) podawanie leków przez układ oddechowy (nebulizatory, inhalatory ciśnieniowe z dozownikiem pojedynczych dawek, z dozownikiem uruchamiającym wdech, inhalatory proszkowe) na zlecenie lekarza, pielęgniarki lub położnej,
c) podawanie leków za pomocą ampułkostrzykawek lub strzykawki automatycznej na zlecenie lekarza, pielęgniarki lub położnej,
d) powiadamianie lekarza, pielęgniarki lub położnej o wystąpieniu działań niepożądanych leków;
9) prowadzenie przyłóżkowej aktywizacji pacjentów leżących.
3. Pobieranie materiału biologicznego do badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych:
1) pobieranie krwi żylnej i włośniczkowej do badań laboratoryjnych;
2) pobieranie materiału z górnych dróg oddechowych w celu wykonania badań diagnostycznych;
3) pobieranie innego materiału do wykonania badań mikrobiologicznych i mykologicznych z wyłączeniem pobierania materiału z dróg rodnych lub metodami inwazyjnymi.
4. Wykonywanie testów diagnostycznych w miejscu opieki nad pacjentem:
1) wykonywanie testów diagnostycznych dla oznaczania ciał ketonowych w moczu;
2) wykonywanie testów diagnostycznych dla oznaczania glukozy we krwi włośniczkowej i w moczu oraz cholesterolu we krwi włośniczkowej;
3) wykonywanie innych niż określone w pkt 1 i 2 testów paskowych.